Voor een groot deel is duidelijk waarom jicht ontstaat bij mensen: een ophoping van neergeslagen urinezuren in een gewricht. Hieraan gaat bijna altijd een verhoogde urinezuurconcentratie in het bloed vooraf, die weer ontstaat door een te hoge inname, productie of te lage afvoer.
Toch is nog niet geheel duidelijk waarom één persoon jicht krijgt en een ander niet. Soms krijgen mensen ook jicht met een normale urinezuurconcentratie, terwijl mensen met een hoge urinezuurconecntratie niet altijd te maken krijgen met jicht. Mogelijk spelen genetische factoren hierbij een rol.
Verhoogde concentratie urinezuur
Urinezuur is een stof die geproduceerd wordt bij de afbraak van zogenaamde purines. Dit zijn eiwitten die met name in celkernen veel aanwezig zijn. In een gezond lichaam worden er continu nieuwe cellen gevormd en oude cellen afgebroken, waarbij deze purine vrijkomt en wordt afgebroken tot onder meer urinezuur.
Het is volstrekt normaal om urinezuur in het bloed te hebben. Dit wordt naar verloop van tijd door de nieren via de urine afgescheiden. Het kan echter voorkomen dat de concentratie hoger is dan normaal. Het is niet altijd duidelijk waarom dit het geval is, maar meestal ligt de oorzaak bij een onvoldoende afscheiding van de nieren of een te hoge inname van purines via de voeding.
Verminderde afscheiding nieren
Wanneer de nieren niet voldoende urinezuur afscheiden, blijft het circuleren in de bloedbaan en kan het op den duur leiden tot jicht. De reden voor de verminderde nierafscheiding is niet altijd duidelijk, maar heeft vaak te maken met ouderdom. Soms is er wel een duidelijke nieraandoening aanwezig waardoor er sneller jicht ontstaat.
Het verschilt per geval of de verminderde nierfunctie effectief aangepakt kan worden. Een verminderde nierfunctie is in 90% van de gevallen de oorzaak van het hoge purinegehalte.
Te hoge inname purines
Soms kan een bepaald dieet leiden tot een verhoogde vorming van urinezuren. Dit is voeding waarin van nature veel purines aanwezig zijn. Het gaat hierbij om dierlijke voeding en dus niet groente of fruit. Dierlijk voedsel dat veel purine bevat is onder meer:
- Vis (zoals ansjovis, haring, sardine en mosselen)
- Kip (met name hart, lever en borst)
- Rund (met name hart, lever, zwezerik en longen)
- Wild
Ook overmatig gebruik van alcohol kan leiden tot een hoog purinegehalte. Lees uitgebreid over de invloed van het dieet op de pagina jicht en voeding.
Genetische factor bij jicht
Mogelijk spelen ook genen een rol bij het al dan niet ontstaan van jicht. Dit blijkt met name uit het feit dat een hoog purinegehalte vaak leidt tot jicht, maar niet altijd. Tegelijkertijd kan jicht ontstaan bij een normale concentratie.
Hiervoor zijn globaal twee mogelijke verklaringen: er speelt een stofje een rol die nog niet geïdentificeerd is of: genetische gevoeligheid speelt een rol.
Er is echter pas weinig diepgravend onderzoek gedaan naar deze gevallen, omdat bijna altijd het purinegehalte een duidelijke oorzaak blijkt te zijn en dit redelijk effectief omlaag gebracht kan worden met een gerichte behandeling. In enkele gevallen kan jicht, ondanks een goede leefstijl en behandeling, regelmatig terugkeren.